[MIỄN PHÍ] Tải Ngay bộ Template Ma trận Kinh doanh Google Sheets tự động tính toán

Trong môi trường kinh doanh biến động, việc ra quyết định chiến lược đòi hỏi sự phân tích chính xác, nhanh chóng và có hệ thống. Tuy nhiên, việc tự xây dựng các ma trận phức tạp từ ban đầu thường tốn kém thời gian và dễ mắc lỗi kỹ thuật.

Đây chính là lý do Template Ma trận kinh doanh trở thành một tài nguyên không thể thiếu. Một template chuẩn hóa không chỉ cung cấp một khung sườn đã được kiểm chứng, mà còn giúp tự động hóa quá trình tính toán và trình bày, cho phép doanh nghiệp tập trung hoàn toàn vào việc diễn giải dữ liệu và đưa ra các quyết sách mang tính bứt phá.

Ma trận kinh doanh là gì?

Ma trận kinh doanh (Business Matrix) là một thuật ngữ chung dùng để chỉ các khung (framework) hoặc công cụ phân tích chiến lược được trình bày dưới dạng bảng hoặc biểu đồ hai chiều (ma trận).

Mục đích chính của các ma trận này là trực quan hóa mối quan hệ giữa các yếu tố quan trọng trong môi trường kinh doanh (ví dụ: thị phần, tốc độ tăng trưởng, sức hấp dẫn của ngành, năng lực cạnh tranh…) để hỗ trợ các nhà quản lý đưa ra quyết định chiến lược về đầu tư, phát triển sản phẩm, hoặc thâm nhập thị trường.

Vai trò và tầm quan trọng của Ma trận kinh doanh

Các Ma trận kinh doanh không chỉ là công cụ phân tích, mà thực sự là “bộ não” hỗ trợ doanh nghiệp đưa ra các quyết định có tính sống còn. Cụ thể như:

1. Vai trò trong việc định hướng và ra quyết định chiến lược

Giá trị cốt lõi của Ma trận kinh doanh nằm ở khả năng biến phân tích thành hành động, giúp các nhà lãnh đạo loại bỏ sự mơ hồ, tập trung nguồn lực và đưa ra các quyết định chiến lược: 

• Phân bổ nguồn lực hiệu quả: Dữ liệu từ Ma trận kinh doanh giúp nhà quản lý xác định rõ ràng nên đầu tư vào mảng kinh doanh/sản phẩm nào (ngôi sao, bò sữa) và nên cắt giảm hay thoái vốn khỏi mảng nào (chó mực) – như cách làm của Ma trận BCG.
• Định hướng tăng trưởng: Ma trận cung cấp lộ trình để doanh nghiệp tìm kiếm cơ hội phát triển mới (ví dụ: Ma trận Ansoff đưa ra 4 chiến lược tăng trưởng rõ ràng).
• Lựa chọn chiến lược phù hợp: Hỗ trợ kết hợp các yếu tố nội bộ và bên ngoài (như Ma trận SWOT) để xây dựng các chiến lược tấn công (S-O) hay phòng thủ (W-T) cụ thể.

2. Tầm quan trọng đối với quản lý và phân tích

Ngoài việc trực tiếp hỗ trợ ra quyết định, Template Ma trận Kinh doanh còn có một tầm quan trọng khác, mang tính nền tảng và hệ thống hơn:

• Cung cấp cái nhìn toàn cảnh: Biến dữ liệu phức tạp thành một biểu đồ trực quan, dễ hiểu, giúp ban lãnh đạo nắm bắt tình hình của toàn bộ danh mục kinh doanh chỉ trong nháy mắt.
• Đánh giá vị thế cạnh tranh: Giúp doanh nghiệp tự định vị mình so với đối thủ (ví dụ: Ma trận CPM) hoặc đánh giá mức độ hấp dẫn của thị trường đang tham gia (ví dụ: Ma trận GE).
• Hỗ trợ giao tiếp và đồng thuận: Vì là công cụ trực quan, các ma trận giúp truyền đạt ý định và chiến lược của công ty một cách rõ ràng, tạo sự đồng thuận giữa các phòng ban và nhà đầu tư.
• Giảm thiểu tính chủ quan: Bằng cách yêu cầu đưa ra các điểm số, trọng số và phân tích dựa trên tiêu chí cụ thể, ma trận giúp các quyết định chiến lược trở nên khách quan và có cơ sở dữ liệu hơn.

Nói tóm lại, Ma trận kinh doanh giống như một “bản đồ GPS chiến lược” giúp doanh nghiệp biết mình đang ở đâu, nên đi về đâu và cần chuẩn bị những gì để đạt được mục tiêu.

Tổng hợp các Template Ma trận kinh doanh phổ biến

Trong quá trình hoạch định chiến lược, các doanh nghiệp thường sử dụng ma trận để phân tích, đánh giá môi trường, năng lực nội tại và định hướng phát triển. Dưới đây là các template Ma trận kinh doanh phổ biến nhất mà bạn có thể áp dụng ngay trong thực tiễn quản trị:

Template Ma trận PESTLE (Mô hình định hình doanh nghiệp)

Mọi chiến lược kinh doanh đều bắt đầu bằng việc thấu hiểu thế giới xung quanh. Để xác định những rủi ro và cơ hội tiềm ẩn, doanh nghiệp cần phân tích môi trường vĩ mô. Ma trận PESTLE là công cụ thiết yếu để phân tích môi trường vĩ mô bên ngoài ảnh hưởng đến doanh nghiệp với 6 yếu tố chính:

Mọi chiến lược kinh doanh đều bắt đầu bằng việc thấu hiểu thế giới xung quanh. Để xác định những rủi ro và cơ hội tiềm ẩn, doanh nghiệp cần phân tích môi trường vĩ mô. Ma trận PESTLE là công cụ thiết yếu để phân tích môi trường vĩ mô bên ngoài ảnh hưởng đến doanh nghiệp với 6 yếu tố chính:

• P (Political – Chính trị): Mục tiêu là nhận diện các yếu tố chính trị có thể tạo ra Cơ hội hoặc Thách thức cho doanh nghiệp. Ví dụ: Sự ổn định chính trị, chính sách thuế, luật lao động, các quy định thương mại hay mức độ can thiệp của chính phủ.
• E (Economic – Kinh tế): Đánh giá các yếu tố kinh tế có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận và nhu cầu thị trường. Chẳng hạn như: Tốc độ tăng trưởng kinh tế, tỷ giá hối đoái, lạm phát, lãi suất và thu nhập khả dụng của người tiêu dùng.
• S (Social – Xã hội): Hiểu rõ sở thích, nhu cầu và hành vi của khách hàng mục tiêu. Điều này có thể thông qua việc nghiên cứu các xu hướng văn hóa, nhân khẩu học (cấu trúc tuổi, phân phối thu nhập), lối sống, và thái độ làm việc của cộng đồng.
• T (Technological – Công nghệ): Xác định công nghệ mới có thể tạo ra sản phẩm hoặc quy trình mới bằng cách đánh giá công nghệ, khả năng tự động hóa, chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D), và tốc độ thay đổi/lỗi thời của công nghệ.
• L (Legal – Pháp lý): Đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và tránh rủi ro kiện tụng với các phân tích luật pháp cụ thể liên quan đến kinh doanh (luật bảo vệ dữ liệu, luật cạnh tranh, luật bảo vệ người tiêu dùng, tiêu chuẩn an toàn).
• E (Environmental – Môi trường): Xem xét các yếu tố về biến đổi khí hậu, phát thải, quy định về tái chế, và các áp lực từ xã hội về tính bền vững (ESG). Mục tiêu là xây dựng chiến lược thân thiện với môi trường và đáp ứng trách nhiệm xã hội. 

Nhìn chung, PESTLE cung cấp cái nhìn toàn diện về môi trường vĩ mô, là nền tảng để doanh nghiệp nhận diện các yếu tố không kiểm soát được nhưng lại có thể tạo ra cơ hội hoặc thách thức lớn. Những phát hiện này sau đó có thể được đưa vào phân tích SWOT để kết nối với năng lực nội bộ.

>> Tải Miễn Phí Template – Ma Trận PESTLE (Mô Hình Định Hình Doanh Nghiệp)

Template Ma trận SWOT (Mô hình phân tích kinh doanh)

Ma trận SWOT là công cụ phân tích chiến lược tổng hợp, chia các yếu tố thành hai nhóm: Nội bộ (Strengths & Weaknesses) và Bên ngoài (Opportunities & Threats).

1. Phân tích Nội bộ (Internal Analysis – Hiện tại)

Phần này tập trung vào sự tự đánh giá trung thực, xác định những yếu tố mà doanh nghiệp có thể kiểm soát trong hiện tại để tạo lợi thế cạnh tranh.

• Strengths (Điểm mạnh – S): Các đặc điểm nội tại tích cực, có lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp (ví dụ: thương hiệu nổi tiếng, chi phí sản xuất thấp, đội ngũ nhân viên giỏi).
• Weaknesses (Điểm yếu – W): Các khía cạnh nội tại gây bất lợi hoặc hạn chế khả năng đạt mục tiêu của doanh nghiệp (ví dụ: quản lý yếu kém, thiếu vốn, dây chuyền sản xuất lạc hậu, đình trệ).

2. Phân tích Bên ngoài (External Analysis – Tương lai)

Ngoài phân tích nội bộ, việc đánh giá môi trường bên ngoài để tìm kiếm những yếu tố không thể kiểm soát nhưng lại có tác động lớn đến tương lai của công ty cũng rất quan trọng:

• Opportunities (Cơ hội – O): Các yếu tố bên ngoài thuận lợi mà doanh nghiệp có thể tận dụng (ví dụ: thị trường mới nổi, đối thủ cạnh tranh rút lui, công nghệ mới tiếp cận được).
• Threats (Thách thức – T): Các yếu tố bên ngoài có khả năng gây hại hoặc cản trở sự phát triển của doanh nghiệp (ví dụ: quy định pháp lý mới, sự gia nhập của đối thủ lớn, khủng hoảng kinh tế).

3. Xây dựng Chiến lược (Kết hợp Ma trận)

Sau khi đã phân tích tất cả các yếu tố, mục tiêu cuối cùng của SWOT là chuyển từ phân tích sang hành động. Bốn chiến lược kết hợp sau đây định hướng cho việc sử dụng các yếu tố đã phân tích:

• S-O (Maxi-Maxi): Sử dụng Điểm mạnh để tận dụng tối đa Cơ hội.
• W-O (Mini-Maxi): Khắc phục Điểm yếu nội bộ để có thể nắm bắt Cơ hội bên ngoài.
• S-T (Maxi-Mini): Dùng Điểm mạnh để đối phó và giảm thiểu Thách thức.
• W-T (Mini-Mini): Hạn chế tối đa Điểm yếu và tránh các Thách thức (chiến lược phòng thủ hiệu quả).

Như vậy, Ma trận SWOT cung cấp một cái nhìn tổng thể và trực quan, đóng vai trò là cầu nối quan trọng giữa phân tích môi trường bên ngoài (PESTLE) và việc xây dựng các ưu tiên chiến lược nội bộ. Bằng cách kết hợp linh hoạt các yếu tố, doanh nghiệp có thể đưa ra quyết định sáng suốt về việc nên đầu tư vào lĩnh vực nào để tối đa hóa lợi thế, và nên phòng vệ hay cải tổ ở những nơi còn tồn tại rủi ro và hạn chế.

>> Tải Miễn Phí Template – Ma Trận SWOT (Mô Hình Phân Tích Kinh Doanh)

Template Ma trận BCG (Boston Consulting Group) 

Template Ma trận Kinh doanh BCG được thiết kế để phân tích danh mục sản phẩm (hoặc Đơn vị Kinh doanh chiến lược – SBU) dựa trên hai biến số: Thị phần tương đối (trục ngang) và Tốc độ tăng trưởng thị trường (trục dọc).

1. Bốn góc phần tư và Định hướng chiến lược

4 Phân loại dưới đây tạo nên một bức tranh tổng thể về “sức khỏe” tài chính và tiềm năng tăng trưởng của danh mục đầu tư:

2. Cách sử dụng

Ma trận BCG không chỉ là công cụ phân loại, mà còn là la bàn cho việc quản lý tài sản chiến lược. Nó cho phép nhà quản lý đánh giá sự cân bằng giữa các sản phẩm tạo tiền (Cash Cow) và các sản phẩm tiêu tốn tiền (Star, Question Mark) để đảm bảo sự phát triển bền vững.

• Phân bổ nguồn lực: Quản lý cấp cao dựa trên phân tích để đưa ra quyết định đầu tư, duy trì hay rút lui khỏi đơn vị kinh doanh chiến lược hoặc sản phẩm cụ thể.
• Đánh giá sức khỏe danh mục: Một danh mục khỏe mạnh thường có nhiều “Con Bò Sữa” (hiện tại) và “Ngôi Sao” (tương lai).

>> Tải Miễn Phí Template – Ma trận BCG (Boston Consulting Group)

Template Ma trận Ansoff (Product-Market Expansion Grid)

Ma trận Ansoff (hay Lưới mở rộng Sản phẩm – Thị trường) là công cụ nền tảng để xác định các con đường tăng trưởng chiến lược. Bằng cách kết hợp Sản phẩm và Thị trường, ma trận này giúp doanh nghiệp đánh giá mức độ rủi ro tiềm tàng của mỗi chiến lược mở rộng.

Dưới đây là 04 chiến lược tăng trưởng và mức độ rủi ro khi áp dụng ma trận:

1. Thâm nhập Thị trường:

• Đối tượng: Sản phẩm hiện tại và Thị trường hiện tại
• Chiến lược: Tập trung tăng thị phần trong thị trường hiện tại bằng các hoạt động marketing, định giá cạnh tranh hoặc tăng cường phân phối. Đây là chiến lược có rủi ro thấp nhất vì doanh nghiệp đã hiểu rõ cả sản phẩm và khách hàng.

2. Phát triển Thị trường:

• Đối tượng: Sản phẩm hiện tại và Thị trường mới
• Chiến lược: Đưa sản phẩm hiện có vào các thị trường mới, chẳng hạn như mở rộng địa lý, tiếp cận phân khúc khách hàng mới, hoặc sử dụng kênh phân phối mới.

3. Phát triển Sản phẩm:

• Đối tượng: Sản phẩm mới và Thị trường hiện tại
• Chiến lược: Phát triển các sản phẩm, dịch vụ hoặc tính năng mới để bán cho tập khách hàng hiện tại nhằm đáp ứng nhu cầu chưa được thỏa mãn.

4. Đa dạng hóa (Diversification):

• Đối tượng: Sản phẩm mới và Thị trường mới
• Chiến lược: Phát triển sản phẩm mới (chưa từng có) để thâm nhập thị trường mới. Đây là chiến lược rủi ro cao nhất do doanh nghiệp thiếu kinh nghiệm cả về sản phẩm lẫn thị trường mục tiêu.

Nhìn chung, ma trận Ansoff là bước đệm lý tưởng để xác định hướng đi tăng trưởng và mức độ chấp nhận rủi ro, từ đó làm cơ sở cho việc phân bổ nguồn lực (được tinh chỉnh thêm bởi GE/McKinsey).

Template Ma trận GE/McKinsey (General Electric)

Ma trận GE/McKinsey (hay ma trận Hấp dẫn Ngành/Sức mạnh Kinh doanh) là công cụ quản lý danh mục phức tạp và tinh vi hơn BCG. Thay vì dựa trên hai chỉ số đơn giản, ma trận này đánh giá các Đơn vị kinh doanh chiến lược (SBU) dựa trên hai trục tổng hợp, được xác định bằng nhiều tiêu chí khác nhau.

1. Hai trục đánh giá tổng hợp:

Ma trận GE/McKinsey được thiết kế với lưới 3×3 dựa trên hai trục chính:

• Trục Y (Mức độ hấp dẫn của ngành): Được xác định dựa trên các tiêu chí như tốc độ tăng trưởng thị trường, quy mô, lợi nhuận tiềm năng, cường độ cạnh tranh, và các yếu tố vĩ mô (từ PESTLE).
• Trục X (Vị thế cạnh tranh/Sức mạnh kinh doanh): Được xác định dựa trên các tiêu chí nội bộ như thị phần tương đối, sức mạnh thương hiệu, năng lực R&D, chất lượng quản lý, và hiệu quả phân phối.

2. Ba vùng hành động chiến lược:

Ma trận chia các Đơn vị kinh doanh chiến lược (SBU) thành 9 ô và tập trung vào ba vùng hành động chính:

Nhìn chung, GE/McKinsey là công cụ phân bổ nguồn lực hiệu quả, dựa trên đánh giá đa chiều và chi tiết. Để thực hiện ma trận này, nhà quản lý cần phải có dữ liệu chính xác về môi trường bên ngoài và năng lực nội tại, được tổng hợp thông qua Ma trận EFE và IFE.

Template Ma trận EFE & IFE (External/Internal Factor Evaluation)

Ma trận EFE và IFE là cặp công cụ định lượng cốt lõi, thường được sử dụng ở giai đoạn đầu của hoạch định chiến lược. Mục tiêu của chúng là tổng hợp và lượng hóa các yếu tố bên ngoài (EFE) và bên trong (IFE) quan trọng nhất đối với doanh nghiệp.

1. Ma trận EFE – Đánh giá định lượng về các cơ hội và mối đe dọa bên ngoài

Mục đích là để tổng hợp các Cơ hội và Thách thức từ môi trường vĩ mô (đã phân tích trong PESTLE) và môi trường ngành (ví dụ: mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Porter). Cụ thể:

• Liệt kê các yếu tố bên ngoài (Cơ hội và Thách thức) quan trọng nhất.
• Gán Trọng số cho mỗi yếu tố (từ 0.0 đến 1.0; tổng trọng số bằng 1.0) dựa trên mức độ quan trọng.
• Gán Điểm xếp hạng (từ 1 đến 4) cho mỗi yếu tố dựa trên mức độ phản ứng của công ty đối với yếu tố đó (1 = Phản ứng kém, 4 = Phản ứng tốt).
• Tính Tổng điểm có Trọng số (Trọng số x Điểm xếp hạng).
• Tổng điểm cuối cùng (Total Weighted Score): Điểm này cho biết công ty đang phản ứng hiệu quả như thế nào với các yếu tố bên ngoài (điểm trung bình là 2.5).

2. Ma trận IFE – Đánh giá định lượng về điểm mạnh và điểm yếu bên trong tổ chức

Mục đích là để tổng hợp các Điểm mạnh và Điểm yếu nội bộ của doanh nghiệp (thường là kết quả phân tích trong ma trận SWOT). Cụ thể:

• Liệt kê các yếu tố nội bộ (Điểm mạnh và Điểm yếu) quan trọng nhất.
• Gán Trọng số cho mỗi yếu tố (từ 0.0 đến 1.0) dựa trên mức độ quan trọng nội bộ.
• Gán Điểm xếp hạng (từ 1 đến 4) cho mỗi yếu tố dựa trên mức độ thể hiện của yếu tố đó (1 = Điểm yếu lớn, 4 = Điểm mạnh lớn).
• Tính Tổng điểm có Trọng số (Trọng số x Điểm xếp hạng).
• Tổng điểm cuối cùng (Total Weighted Score): Điểm này cho biết vị thế chiến lược nội bộ của công ty (điểm trung bình là 2.5).

Như vậy, ma trận EFE và IFE là công cụ thiết yếu để lượng hóa các đánh giá chiến lược. Sau khi đã xác định được vị thế chiến lược và xây dựng các chiến lược khả thi, doanh nghiệp có thể đưa ra quyết định “phù hợp” nhất.

Template Ma trận QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix)

Template Ma trận Kinh doanh QSPM là công cụ phân tích giai đoạn 3, được sử dụng để lượng hóa và khách quan hóa quá trình lựa chọn giữa các chiến lược khả thi đã được xác định trước. Đây là ma trận giúp trả lời câu hỏi: “Chiến lược nào là tốt nhất để theo đuổi?”.

1. Cấu trúc và Quy trình lượng hóa

QSPM sử dụng đầu vào từ Ma trận EFE và IFE (các yếu tố và trọng số) và áp dụng chúng để đánh giá sức hấp dẫn tương đối của từng chiến lược khả thi:

• Sử dụng đầu vào EFE và IFE: Đưa các yếu tố bên ngoài (Cơ hội/Thách thức) và bên trong (Điểm mạnh/Điểm yếu) cùng với Trọng số tương ứng vào cột đầu tiên.
• Liệt kê các chiến lược khả thi: Liệt kê các chiến lược đang cạnh tranh (ví dụ: Thâm nhập thị trường, Đa dạng hóa,…) vào các cột phía trên.
• Gán điểm hấp dẫn (AS – Attractiveness Score): Gán điểm cho từng yếu tố, gán điểm từ 1 đến 4 cho mỗi chiến lược: 1 – Không hấp dẫn; 2 – Hơi hấp dẫn; 3 – Khá hấp dẫn; 4 – Rất hấp dẫn. (Điểm AS cho thấy chiến lược đó ảnh hưởng đến yếu tố đó như thế nào).
• Tính Tổng điểm hấp dẫn: Nhân Trọng số với Điểm hấp dẫn (Trọng số x AS).
• Tính Tổng điểm lượng hóa cuối cùng: Cộng tất cả các điểm TAS lại cho từng chiến lược.

2. Kết quả và Quyết định

Chiến lược có Tổng điểm lượng hóa cuối cùng cao nhất là chiến lược nên được ưu tiên thực hiện. Như vậy, QSPM giúp loại bỏ tính chủ quan trong quá trình ra quyết định, đảm bảo lựa chọn chiến lược dựa trên việc phân tích các yếu tố quan trọng nhất của công ty và môi trường.

Tải và sử dụng Template Ma trận kinh doanh “miễn phí” từ HVN Group 

Bạn đang tìm kiếm một công cụ mạnh mẽ và dễ sử dụng để định hình lại chiến lược kinh doanh của mình? Việc xây dựng một ma trận chiến lược chuẩn có thể tốn nhiều thời gian và công sức. HVN Group cung cấp các template Ma trận kinh doanh chuyên nghiệp, hoàn toàn “MIỄN PHÍ” dành cho doanh nghiệp và các nhà quản lý.

Bộ template này bao gồm các công cụ quan trọng trong quản trị chiến lược, được thiết kế dưới dạng bảng tính Google Sheets để bạn dễ dàng nhập liệu và trình bày:

• Template – Ma trận PESTLE (Mô hình định hình doanh nghiệp): Cung cấp cái nhìn tổng quan về môi trường vĩ mô bên ngoài. Đây chính là bước phân tích đầu tiên, nền tảng để xác định toàn bộ Cơ hội và Thách thức trên thị trường.
• Template – Ma trận SWOT (Mô hình phân tích kinh doanh): Cung cấp bức tranh toàn diện về vị thế cạnh tranh hiện tại của doanh nghiệp, từ đó định hướng hành động cụ thể.
• Template – Ma trận BCG (Boston Consulting Group): Hỗ trợ phân tích và quản lý danh mục sản phẩm/đơn vị kinh doanh hiệu quả dựa trên hai tiêu chí: Tốc độ Tăng trưởng thị phần và Thị phần tương đối.

Tải ngay bộ template miễn phí này để tiết kiệm thời gian, chuẩn hóa quy trình phân tích và tập trung vào việc đưa ra những quyết định chiến lược đột phá.

Đăng Ký Ngay Với HVN Group

Lời kết

Việc sở hữu một template Ma trận kinh doanh chuẩn hóa là một bước đầu quan trọng. Bạn có thể sử dụng các template miễn phí từ HVN Group như một công cụ hỗ trợ đắc lực. Nhưng cũng đừng quên, chiến lược thành công đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về thị trường, đối thủ cạnh tranh, và nội lực của chính doanh nghiệp bạn. 

Nếu quá trình sử dụng template gặp khó khăn, hoặc vướng mắc trong việc diễn giải dữ liệu, xác định trọng số, hoặc chuyển đổi kết quả thành hành động cụ thể, vui lòng liên hệ trực tiếp với đội ngũ chuyên gia của HVN Group để nhận được sự hỗ trợ và tư vấn kịp thời. Chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng bạn để biến phân tích thành kết quả kinh doanh.

Fanpage: HVN Group – Hệ sinh thái kiến tạo 4.0

Hotline: 024.9999.7777